De nacht valt altijd

Alles klopt. Een schitterend omslag, een intrigerende titel, fraai hardcover, lovende recensies in Duitsland en een indrukwekkende promotiecampagne van de Nederlandse uitgever die duidelijk gelooft in het succes van De maarschalk, een potentiële bestseller van hoog niveau. Dat belooft wat!

Drie keer ben ik opnieuw begonnen en telkens kom ik niet verder dan enkele hoofdstukken. Het ligt duidelijk aan mijn overvolle hoofd vanwege de afschuwelijke oorlog in Oekraïne, waardoor ik mij slecht kan concentreren. Maar ik blijf positief, optimistisch en geïnspireerd door prettige ontwikkelingen in mijn persoonlijk leven, ga ik op zoek naar een ander boek voor mijn column. Keus genoeg, maar altijd lastig.

Het wordt De nacht valt altijd van de Amerikaanse auteur Willy Vlautin die in Nederland veel succes had met Laat mij niet alleen. Dertiger Lynnette, haar zwakbegaafde broer Kenny en hun moeder leven op de grens van armoede in een bouwvallige woning in een arbeiderswijk, die langzaam wordt overgenomen door rijke yuppen. “Gentrificatie”, een verschijnsel dat zich ook in onze steden voordoet.

Lynnette wil dat huis kopen, want dan tel je mee in het land van de Amerikaanse droom. Een eigen woning betekent vrijheid. Met haar slecht betaalde baantjes en moeizame studie pleegt ze roofbouw op haar gezondheid. Hoe lang kan zij dit nog volhouden? Haar amechtige moeder ligt stug rokend vrijwel de hele dag televisie te kijken. Haar fragiele broer heeft veel zorg en aandacht nodig.

Toch heeft Lynnette al voldoende kunnen sparen om eindelijk een hypotheek af te sluiten. Haar moeder saboteert de zaak. Met haar creditcard en overtuigingskracht weet zij een autohandelaar te bewegen haar een veel te dure en eigenlijk overbodige auto te verkopen. De schrijver bouwt het verhaal op middels veel dialogen, waardoor de lezer langzaamaan vertrouwd raakt met dit merkwaardige gezin.

“Lynnette legde haar tasje en haar sleutels op een tafeltje naast de voordeur. ‘Van wie is die auto?’ Hun moeder gaf geen antwoord, ‘Jezus wat een weer vandaag.’ Lynnette liep de woonkamer in. ‘Ik begrijp niet waarom je het hier altijd zo donker hebt. Vind je het erg als ik de verwarming hoger zet, al is het maar eventjes? Ik kan maar niet warm worden vandaag.’ ‘Goed hoor,’ zei hun moeder. Lynnette zette de thermostaat op twintig. ‘Maar van wie is die auto nou? Het is een mooie. Is-ie van Cheryl? Had jouwe panne?’ Hun moeder had een sigaret in haar linkerhand en hield haar rechterhand om Kenny’s pols geklemd. Ze hield haar ogen op de tv gericht en haar stem klonk zo zacht dat hij nauwelijks hoorbaar was. ‘Hij is van mij.’”

Lynnette besluit dat die nieuwe auto direct teruggaat naar de dealer. Zij moet haar plannen nu doorzetten. Dat kan hun redding zijn. Hun trieste familiegeschiedenis komt in een ijzingwekkende stroomversnelling als Lynnette op zoek gaat naar nog meer geld en bij vage vrienden en kennissen ‘openstaande schulden’ opeist. Wapens, veel geweld, drugs en gewetenloze criminelen veranderen deze roman in keiharde thriller. Lynnette handelt meedogenloos om haar doel te bereiken.

Deze verbijsterende roman combineert geraffineerd een simpel en uitzichtloos bestaan met een gewetenloze jacht op geld en status. De Amerikaanse droom blijkt een nachtmerrie. Een onvergetelijke leeservaring.

                                                                                                                   -*-*-

Zondagmiddag jongstleden bezocht ik de geanimeerde presentatie van Ik was niets, ik kon niets, ik mocht niets, het levensverhaal van Cocky Penha.  TheaterRestaurant De Toegift bleek de uitgelezen plek voor deze happening. Een band op het podium en verder familie, vrienden, medewerkers van Cocky ’s kapsalon en veel genodigden. Job Schepers, één van de zeven(!) schrijvers overhandigde Cocky het eerste exemplaar. Een feestelijke gebeurtenis met een lach en een traan. Het boek is een aangrijpend, zeer persoonlijk tijdsdocument. Onthullend en indrukwekkend, met foto’s en de nodige humor. Aanrader!

Ik was niets, ik kon niets, ik mocht niets – Cocky Penha | Meander, gebonden 266 blz. € 20,00