De waterdanser

In de openingsregel op de achterzijde staat ‘slaaf’. Hé dat zouden wij toch niet meer gebruiken? Politiek correct is immers ‘tot slaaf gemaakte’. In De waterdanser, de indrukwekkende debuutroman van de Amerikaanse auteur Ta-Nehisi Coates, wordt de term ‘Tewerkgestelde’ geïntroduceerd. De recensies zijn juichend. ‘Ik was compleet in de ban, een van de beste boeken die ik ooit heb gelezen’, aldus Oprah Winfrey.

De geschiedenis van de slavernij blijft actueel. Het is niet toevallig dat het Boekenweekgeschenk van 2020 hetzelfde thema heeft, maar vanuit een geheel andere invalshoek. Hiram is het hoofdpersonage in De waterdanser, die als kind zijn moeder verliest. Slechts met moeite kan hij zich haar herinneren. Hij heeft een bijzondere gave, die een magisch element aan het verhaal toevoegt.

Hiram is de bastaardzoon van de plantage-eigenaar Howell Walker en als ‘slaafje’ in dienst van zijn halfbroer Maynard, die verdrinkt als zij samen tijdens noodweer een rivier oversteken. Dan ontdekt Hiram dat hij over mysterieuze krachten beschikt en wordt gered. Hij is intelligent en beschikt over een ijzeren geheugen. Gesteund door zijn zelfgekozen familie probeert hij te ontsnappen.

Deze roman is geïnspireerd op de waargebeurde geschiedenis van William en Peter Still in de eerste helft van de 19^e eeuw. Onder de bevolking groeide de weerstand tegen die afschuwelijke slavernij. Er ontstond een ondergrondse beweging ‘de abolitionisten’, die werd gesteund door mensen uit alle lagen van de sterk verdeelde Amerikaanse samenleving. Tegen dat historische décor speelt het leven van Hiram en zijn grote liefde Sophia.

De schrijver sleept ons mee in een wereld vol grote tegenstellingen. De luxe, rijkdom en onverschilligheid van de blanke bovenlaag ‘De Elite’; het voetvolk ‘de lage blanken’ en de ‘Tewerkgestelden’ de slaven die aan willekeur zijn overgeleverd. De ongekende wreedheid waarmee veel slavenhouders hun ondergeschikten behandelden is tot in details beschreven. Als nazaat van één van hen beschrijft Coates die tijd realistisch en met veel gevoel. Regelmatig moest ik het boek even neerleggen. Heftig, ontroerend en spannend

Rechtvaardigheid, liefde en moed zijn voor Hiram fundamenteel., maar hij is ook een dromer, die telkens weer de racistische onderdrukking weet te overleven. Prachtig geschreven. Beklemmend. Lezen!

Ik lag in het water, en dwaalde af naar het licht, geleid door mijn moeder, totdat het licht open- barstte, en toen het langzaam doofde en uitging, was mijn moeder ook verdwenen en voelde ik grond onder mijn voeten. Het was nacht. Ik zag de nevel als een gordijn wegtrekken, totdat de hemel helder was en ik de steren boven mij zag twinkelen.’

                                                                         *