Het walvistheater

Al geruime tijd ben ik niet meer actief in onze boekwinkel. Wel kom ik degelijks langs voor een praatje, een boek en de kranten, want ik blijf mij graag uitgebreid informeren. Vaak raak ik in gesprek met oude bekenden en passanten. Tref ik iemand die belangstellend een boek inkijkt, dan kan ik het niet laten om mij ermee te bemoeien.

Afgelopen zaterdag stond bij de tafel met actuele uitgaven een jonge vrouw die nieuwsgierig een boek doorbladerde, dat ‘toevallig’ deze keer in mijn column wordt behandeld. In mijn enthousiasme struikelde ik bijna over mijn lovende woorden voor Het Walvistheater van de Engelse schrijfster Joanna Quinn. Mijn ‘verkooppraatje’ bleek niet tevergeefs. In vroeger tijden was een bedankje achteraf altijd mijn grootste voldoening, want een goed boek verrijkt je leven.  

In 540 bladzijden vertelt Joanna Quinn de belevenissen van drie kinderen uit het oude geslacht Seagrave, die in een vervallen, somber landhuis wonen aan de kust van Dorset. De zusjes Cristabel en Florence en hun broertje Digby. Het boek bestrijkt de periode direct na de Eerste Wereldoorlog tot kort na 1945. Hun familieleven wordt gekenmerkt door de decadente twintigerjaren en het twijfelachtige voortbestaan van de Britse aristocratie. De kinderen worden verwaarloosd door hun egocentrische ouders die het veel te druk hebben met feesten en zichzelf.

Zij groeien geïsoleerd op van de buitenwereld en zijn op elkaar aangewezen. Op het nabijgelegen strand spoelt op een dag een dode walvis aan die een belangrijke rol gaat spelen in hun bestaan. Cristabel claimt de walvis als haar eigendom en meldt dat zelfs per brief aan de Koning. Tevergeefs. Van het geraamte van het enorme dier bouwen zij een hun eigen theater. (Ik kreeg het beeld voor ogen van de ingang van het voormalige Texelse Museum in de Dennen). Ze organiseren met succes toneelvoorstellingen van klassieke stukken en werken van Shakespeare. Familie, personeel en dorpsbewoners vervullen de rollen.

“Eindelijk bereikt zij de top. Voorzichtig gaat zij staan, ze trekt een zelfgemaakte vlaggenstok uit de spullen op haar rug en gaat op haar tenen staan om zichzelf genoeg hoogte en stootkracht te geven en de scherpe punt van de vlaggenstok in het karkas van de dode walvis te steken. De leviathan op het strand is bijna twintig meter lang en ruikt naar de donkergroene dieptes van de oceaan die hij is overgestoken voordat de storm hem op het strand blies, waar zij, Cristabel Seagrave, hem kan opeisen. Ze slaakt een indrukwekkende oorlogskreet en hoort die weergalmen door de baai, de baai, de baai.”

De Seagraves worden geconfronteerd met de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog en de grote veranderingen van de twintigste eeuw. Toch weten zij zich, ieder op hun eigen manier te handhaven. De personages in deze schitterende roman komen vertrouwd en bekend over. Denk aan tv-series als Brideshead revisited, Upstairs Downstairs en Downton Abbey. Aanvankelijk vond ik sommige types clichématig maar in verloop van het verhaal werden zij steeds geloofwaardiger. Vooral de karakters van de drie bijzondere kinderen ontwikkelen zich langs verrassende lijnen.

De auteur besteedt in dit romandebuut aandacht aan literatuur, beeldende kunst en muziek. Spelenderwijs, zonder dat het opdringerig is. De briefwisselingen tussen Cristabel, Florence en Digby geven een verrassende kijk op hun onderlinge verhoudingen. Het walvistheater blijkt een boek waarin je steeds dieper wordt meegetrokken. De stijl is helder, met veel prachtige passages qua taalgebruik en opbouw. Quinn is een geboren verteller, die eerder voor haar korte verhalen diverse prestigieuze onderscheidingen heeft ontvangen. De Engelse pers was unaniem positief over The Whalebone Theater.  “Elegant en enorm beeldend geschreven. Dit boek is voorbestemd om een klassieker te worden.” Daar sluit ik mij graag bij aan met een compliment voor de prachtig verzorgde uitgave.