Naar zee

Geboren achter de zeedijk van Den Helder, vanaf mijn tiende jaar wonend en werkend op Texel mag ik mij wel een kind van de zee noemen. Terugkerend van een bezoek aan de overkant besef ik telkens mijn verbondenheid met de zee, de zilte lucht, de eeuwige wind en de wisselende vergezichten. Het lijkt allemaal vanzelfsprekend en het verveelt nooit.

Voor Tesselaars is deze overdenking natuurlijk een open deur. Naar zee, de nieuwe roman van de succesvolle Duitse schrijfster Dörte Hansen toont het eilandleven vanuit een ander perspectief. Verrassend en onthullend, maar ook herkenbaar. Deze veelzijdige vertelster brak in 2016 internationaal door met haar debuutroman Het oude land, waarvan ik destijds heb genoten. Ze heeft een aangename verteltrant en creëert met veel inlevingsvermogen bijzondere personages.

Het verhaal speelt zich af op een niet nader genoemd Duits Waddeneiland, kleiner dan Texel. Voor de geboren eilanders wordt hun levensritme bepaalt door de zee en de regelmaat van de veerdienst. De levensgeschiedenis van de familie Sander is de rode draad. Moeder Hanne brengt in haar eentje haar drie eigengereide kinderen groot. Ze hebben allemaal een sterke band met de zee. Haar man bracht jaren door op de grote vaart, oudste zoon Ryckmer werkt op de veerboot en dochter Eske zorgt voor oud-zeevaarders en weduwen in het verzorgingstehuis. De jongste, Henrik verlaat het eiland nooit. Zijn ‘gestrandjutte’ kunst vindt gretig aftrek bij de toeristen.

Hun leven is voor Tesselaars herkenbaar. De seizoenswisselingen, een gestrande potvis, arrogante projectontwikkelaars, leegstaande tweede woningen in de dorpsstraat, een historisch museum, aandachtrekkende toeristen, vogelaars, de inkrimping van de kottervloot, het verdwijnen van oude tradities en de teloorgang van het plaatselijke dialect.

Aanvankelijk vond ik de personages wat over de top, bijna karikaturaal. In het verdere verloop van de roman groeien zij echter uit tot herkenbare mensen van vlees en bloed. Je gaat van ze houden. Hansen heeft dat prachtig opgebouwd met onderkoelde humor, oog voor detail en kritische passages over de vooruitgang en welvaart op het eiland. Een buitengewoon mooi boek voor een breed publiek. Onvergetelijk. Lezen!

“De man die de trossen los- en vastmaakt, is nooit vriendelijk tegen de vreemden die van de wal naar het eiland varen. Met barse gebaren wijst hij bij het inschepen hun auto’s naar de rijbanen, drijft met korte hoofdbewegingen de fietsers en de voetgangers de boot op, die zich als schapen door hem laten opjagen. De dekknecht kleumt om reden die hij waarschijnlijk zelf niet kent. Hij doet alleen wat de vorige eigenaars van zijn jas deden: het kleine kleumen oefenen, omdat vroeg of laat het grote kleumen zal komen.”