Vos & ik

Na een paar hoofdstukken begon ik twijfelen. Lees ik dit boek uit of leg ik het teleurgesteld weg? Dat gebeurt mij zelden. Vos en ik de debuutroman van Catherine Raven over een ongewone vriendschap viel in eerste instantie nogal tegen. Rommelig, van de hak op de tak springend en een overdaad aan informatie.

Het onderwerp sprak mij als natuurliefhebber direct aan. Ik ben absoluut geen kenner, maar een stille genieter. Het verhaal over een ongewone vriendschap tussen een mens en een ‘wild’ dier speelt in het nationale natuurpark Yellowstone. De flora en fauna is onvergelijkbaar met onze omgeving. Ongerept, woest en met voor mij veel onbekende planten, dieren, insecten en vogels. Pluimstaartrat, lampenkousjes, muildierhert, wangzakrat, bergsialia’s, epauletspreeuwen, zwenkdravik, fijnstraal, helmlockspar, centaurie, ‘gekkenkruid’, schildzaad en nog veel meer.

De schrijver promoveerde in de biologie aan de Montana State University en was boswachter in verschillende nationale parken in de Verenigde Staten. Zij is een in zichzelf gekeerde persoonlijkheid die graag alleen is en wetenschappelijk onderzoek doet. Daarnaast geeft zij lezingen en werkt ook als gids bij excursies voor studenten. Zo voorziet zij in haar onderhoud, maar het liefst vertoeft zij in en rond haar eenzame huisje in de wildernis van het bergachtige Montana.

“Ik ben dus altijd alleen geweest, maar eenzaam nooit. Wel wilde ik mij graag ergens thuis voelen en ergens bij horen. Ik probeerde mij te hechten aan het land, maar dat gaf geen krimp. Land, ontdekte ik, gedraagt zich niet als een huisdier dat jou onvoorwaardelijke liefde geeft enkel omdat je zijn baasje bent.”

Dit citaat typeert haar levenshouding. Frappant zijn ook de beschouwingen die zij uit de wereldliteratuur haalt en vertaalt naar haar eigen situatie: Moby Dick, De Kleine Prins en Frankenstein. Daarnaast verwerkt Raven spelenderwijs passages uit wetenschappelijke publicaties.

Onze neiging om aan dieren menselijke eigenschappen toe te dichten is de meeste biologen een doorn in het oog. Ook Raven heeft hierover haar twijfels, die uiteindelijk worden weggenomen door haar ongewone vriendschap met een vos. Dicht bij haar huisje met het blauwe dak heeft een parmantige vos zijn hol. Wekenlang spreekt zij geen mensen, maar Vos, zoals zij hem simpel noemt, komt dagelijks om kwart voor vier in de middag langs.

Hij rust uit op gepaste afstand terwijl zij voorleest uit De Kleine Prins. Het valt haar op dat Vos aandacht luistert en vraagt zich of hij er ook maar iets van zou begrijpen. Het vertrouwen tussen hen groeit. Vos daagt Catharine uit en zo leert zij ook van hem. Tegenover de buitenwereld ontkent zij hun vriendschap en zegt dat het ‘wetenschappelijk onderzoek’ betreft. Zij verzamelt hiertoe Vos’ uitwerpselen voor DNA-analyse.

Eenmaal halverwege kon ik het boek toch niet meer wegleggen en las de rest vrijwel achter elkaar uit. Ik besefte dat deze schrijver iets nieuws heeft toegevoegd aan de literatuur over natuur: “een oprechte liefde voor de wildernis binnen de kaders van wetenschappelijke observatie.” Raven is een talent met een geheel eigen vertelstem. Het was even wennen, maar mijn aanvankelijke bezwaren zijn als sneeuw voor de zon verdwenen. Aanrader!

“Twee weken voor de lentezonnewende struinde de jonge buizerd door het braakliggende alfalfaveld dat nu als weiland diende voor iemands vee. Door in te zoomen met mijn verrekijker kreeg ik de zwarte Angusrunderen en Vos scherp in beeld. De runderen, die met hun zwarte hoeven door de wei banjerden, joegen slaperige woelmuizen uit hun ondergrondse slaapkamers. Vos en buizerd schoten achter ze aan en verschalkten het ene lodderige muisje na het andere. De Argusrunderen gedroegen zich als onervaren jachthonden: wel opjagen, niet apporteren.”